Polskie Góry background

Łysa Góra

W Polsce istnieje co najmniej kilkanaście szczytów o nazwie Łysa Góra. Ten, który znajduje się w górach Świętokrzyskich ma wysokość 594 m n.p.m. i jest drugim co do wysokości szczytem w tych górach. Położony w paśmie Łysogór posiada charakterystyczne dla gór świętokrzyskich gołoborze na szczycie. Szczyt Łysej Góry otoczony jest też wałem usypanym z kwarcytowych bloków, będących pozostałością prasłowiańskiego ośrodka kultu.

Łysa Góra

Łysa Góra (fot. Yayek, Wikipedia)

„Sabaty na Łysej Górze”

Jak chcą legendy na górze miały odbywać się sabaty, gdzie czarownice miały przylatywać na miotłach i czarować. Rzeczywistość jest jednak mniej magiczna i na Łysej Górze mogły odbywać się spotkania miejscowych zielarek oraz święta na cześć bóstw. W kulturze słowiańskiej najczęściej oznaczało to palenie ognisk i rytualne tańce.

Co zaś się tyczy samego wału usypanego wokół szczytu to istnieje na ten temat wiele hipotez. Z zapisków Jana Długosza dowiemy się o istnieniu bożnicy, gdzie składano ofiary. Naukowcy skłaniają się ku charakterowi obronnemu budowli lub sanktuarium powiązanego z produkcją żelaza między I a III wiekiem (nie mogli być to Słowianie). Niezależnie od teorii widać, że Łysa Góra była ważnym miejscem dla żyjących tu ówcześnie ludzi.

Nadejście chrześcijaństwa

Początki chrześcijaństwa na Łysej Górze również owiane są legendą, przypisuje ona założenie opactwa Bolesławowi Chrobremu w 1003 roku. Jednak historie z tym związane niosą ze sobą wiele nieścisłości, a prace naukowy przypisują ufundowanie klasztoru benedyktyńskiego Bolesławowi Krzywoustemu w II połowie XII wieku. Wzrost znaczenia opactwa powiązany jest z faktem podarowania relikwii Świętego Krzyża, które są tutaj przechowywane.

Za czasów Jagiellonów tutejsze sanktuarium stało się najważniejszym na terenie Polski. Wielokrotnie odwiedzali je i wspierali finansowo królowie z tej dynastii przyczyniając się do rozbudowy kościoła. Opactwo było wielokrotnie niszczone i rabowane a odbudowywane dzięki szczodrym darczyńcom. Ma w swojej historii również momenty niechlubne, było carskim więzieniem, obozem zagłady dla jeńców w czasie II wojny światowej. W 2013 roku zostało podniesione do godności bazyliki mniejszej.

Widok z Łysej Góry

Widok z Łysej Góry (fot. Agnieszka Parkitna, Wikipedia)

Jak widać Łysa Góra mimo swojej niewielkiej wysokości jest miejscem szczególnym. Oferuje piękne widoki na okolicę ze swojego szczytu oraz „opowiada” ciekawą historię, która działa się na niej. Górę łatwo rozpoznać, bo znajduje się na niej wieża radiowo-telewizyjna. Wprawne oko może też dostrzec zarys zabudowań klasztornych.

Polecane strony