Beskidy góry i atrakcje
Beskidy to grupa pasm górskich rozciągających się na terenie Polski od przełęczy Uroż na wschodzie po źródła Wisły na Zachodzie. To najmłodsze pasmo górskie, wysokością ustępujące jedynie Tatrą. Na terenie Beskidów utworzono 11 parków narodowych chroniących żyjące tu zwierzęta i unikalne rośliny.
Większość opracowań przyjmuje podział Beskidów przygotowany przez Jerzego Kondrackiego. Dzieli on Beskidy na trzy podstawowe części - Beskidy Zachodnie, Środkowe i Wschodnie. Te z kolei dzielą się już na pasma o bardziej znanych nazwach. Ciekawostką jest, że w tym podziale Bieszczady są częścią Beskidów Wschodnich. Do najpopularniejszych turystycznie należą Beskid Śląski i Żywiecki oraz Gorce.
Beskid Śląski
Beskid Śląski jest najdalej wysuniętym na zachód pasmem Beskidów. Góry są przedzielone na dwie części przez początki rzeki Wisły. Na zachodzie leży pasmo Czantorii a we wschodniej części pasmo Baraniej Góry zwane też pasmem Wiślańskim. Beskidy Śląskie nie należą do gór wysokich, najwyższe szczyty nie przekraczają wysokości 1 300 m n.p.m.
Szczyty Beskidu Śląskiego
Skrzyczne
To najwyższy szczyt Beskidu Śląskiego, wznosi się na wysokość 1 257 m n.p.m. Zaliczany jest do Korony Gór Polskich. Na Skrzyczne można dostać się niebieskim szlakiem (2:00 h) ze Szczyrku lub wjechać kolejką krzesełkową. Zimą na zboczach Skrzycznego funkcjonują trasy narciarskie.
Barania Góra
Drugi co do wysokości szczyt tego pasma, ma 1 215 m n.p.m. Najprościej dostać się na szczyt czerwonym szlakiem z Węgierskiej Górki. Wejście zajmuje około 5:00 h. Wieża widokowa, która funkcjonowała na szczycie została zamknięta 26 kwietnia 2024 roku.
Wielka Czantoria
Szczyt leży na granicy Polski i Czech i jest najwyższym wierzchołkiem Beskidu Śląskiego po stronie czeskiej. Jego wysokość to 997 m n.p.m. Na szczycie znajduje się wieża widokowa, na którą wstęp jest płatny. Na Czantorię można wjechać kolejką krzesełkową.
Atrakcje w Beskidzie Śląskim
Sanktuarium na Górce
Sanktuarium położone w Karpaczu położone powyżej miasta przy szlaku na górę Klimczok. Znajduje się tutaj cudowny obraz Matki Bożej - koronacja obrazu odbyła się w 2008 roku. Nieopodal świątyni znajduje się cudowne źródełko.
Jezioro Czerniańskie
Powstało w wyniku budowy zapory w miejscu połączenia rzek Wisełki Białej i Czarnej. Jezioro nie nadaje się do uprawiania sportów wodny ani wędkowania (ochrona pstrąga). Służy głównie jako miejsce spacerów lub wycieczek rowerowych.
Zamek w Wiśle
Zamek został wybudowany na stokach Zadniego Gronia powyżej Jeziora Czerniańskiego w 1930 roku. Z przerwą na czasy PRL był on siedzibą prezydenta Polski. Zamek jest udostępniony dla ruchu turystycznego.
Gorce
Gorce to góry położone w paśmie Beskidów Zachodnich na północ od Pienin i Tatr. Najwyższym i najbardziej charakterystycznym szczytem Gorców jest Turbacz. Jest on centralnym punktem pasma, od którego odchodzą pasma pozostałych szczytów. Charakterystyczne dla Gorców są polany, pozostałość dawnego wypasu zwierząt. Wypalane metodą żarową dały początek nazwie Gorce od słowa gorzeć.
Ruch turystyczny w Gorcach jest raczej umiarkowany. Nie są one tak popularne jak Tatry czy Pieniny. Turystów przyciąga tu cisza, spokój oraz dobrze zachowana przyroda. Poza atrakcjami przyrodniczymi jest też kilka miejsc, które warto zobaczyć.
Atrakcje w Gorcach
Skansen w Chabówce
Skansen kolejowy w Chabówce, to miejsce, gdzie można obejrzeć stare lokomotywy parowe. Najstarsze eksponaty pochodzą z końca XIX wieku. Oprócz lokomotyw można zobaczyć stare wagony, kolejowe pługi śnieżne czy żurawie remontowe.
Dwór w Łopusznej
Zabytkowy dworek mieszczący się w miejscowości Łopuszna. Jest filią Muzeum Tatrzańskiego. Dwór został wybudowany pod koniec XVIII wieku. Oprócz dworu w muzeum można zwiedzić starą wozownię oraz Dom Klemensów z końca XIX wieku.
Turbacz
To najwyższy szczyt w Gorcach i jednocześnie rozróg. Od niego odchodzą pasma pozostałych szczytów. Wznosi się na wysokość 1 310 m n.p.m. Pod szczytem znajduje się schronisko górskie. Na Turbacz prowadzą wszystkie szlaki turystyczne w Gorcach.
Beskid Żywiecki
Beskid Żywiecki jest najwyższym pasmem Beskidu Zachodniego stąd czasem nazywany jest Beskidem Wysokim. Najwyższy szczyt Babia Góra wznosi się na wysokość 1 725 m n.p.m. To drugie co do wysokości góry w Polsce, wyższe są tylko Tatry. Niejednoznacznie określany jest obszar jaki zajmuje Beskid Żywiecki, na pewno zalicza się do niego Grupę Wielkiej Raczy oraz Grupę Babiej Góry. Niezależnie od przyjętej klasyfikacji jest to obszar bardzo różnorodny zarówno pod względem geograficznym jak i kulturowym.
Tereny Beskidu Żywieckiego są bardzo dobrze przygotowane do obsługi ruchu turystycznego. Sieć szlaków turystycznych jest rozbudowana, dobrze przygotowana i oznakowana. Znajduje się też tutaj kilkanaście schronisko turystycznych. W sezonie zimowym na stokach działają wyciągi narciarskie. Po polskiej stronie warto wymienić Korbielów, który obsługuje trasy narciarskie na szczycie Pilsko. Na Słowacji centrum narciarskie działa w Oszczadnicy z trasami na Wielkiej Raczy.
Beskid Sądecki
Beskid Sądecki jest jednym z pasm Beskidów Zachodnich. Rozciąga się od rzeki Dunajec na zachodzie po przełęcz Tylicką na zachodzie. Wcześniej, do roku 1918 funkcjonowała nazwa Beskid Nadpopradzki. Większa część Beskidu Sądeckiego leży w granicach Polski. Zalicza się do niego trzy pasma górskie: Pasmo Jaworzyny, Pasmo Radziejowej i Góry Leluchowskie. Najwyższym szczytem gór po polskiej stronie jest Radziejowa - 1 266 m n.p.m. należąca do Korony Gór Polskich. Po stronie słowackiej Eliaszówka - 1 023 m.
Jest to region bardzo atrakcyjny turystycznie ze względu na przepiękne krajobrazy (głównie przełomy Popradu), liczne uzdrowiska, bogate dziedzictwo kulturowe oraz folklor. Znajdują się tu liczne szlaki turystyki pieszej głównie w paśmie Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej. Tędy przebiega też część Głównego Szlaku Beskidzkiego. Przygotowano też liczne szlaki rowerowe i szlaki konne (Transbeskidzki Szlak Konny). W górach funkcjonuje też sporo schronisk turystycznych.
Główne ośrodki turystyczne w regionie to:
- Szczawnica - położona na granicy Pienin i Beskidu Sądeckiego,
- Piwniczna Zdrój - położona nad Popradem, jest znanym uzdrowiskiem,
- Krynica Zdrój - kolejne uzdrowisko, położone we wschodniej części pasma,
- Muszyna - położona na Pogórzu Popradzkim przy granicy ze Słowacją.
Beskid Wyspowy
Beskid Wyspowy znajduje się w Beskidach Zachodnich, góry położone są między doliną Raby a Kotliną Sądecką. Charakterystyczną cechą tego pasma górskiego jest występowanie odosobnionych, pojedynczych szczytów. To stąd bierze się jego nazwa. Mimo niewielkiej wysokości szczytów, najwyższy Mogielnica 1 170 m n.p.m., charakteryzują się dużą wybitnością.
Mimo dużej ilości szlaków nie są to góry popularne wśród turystów. Słabo rozwinięta baza noclegowa również nie zachęca do przyjazdu w te rejony. Z drugie strony turyści poszukujący ciszy i braku tłumów na szlakach na pewno chętnie odwiedzą te góry.
W ostatnim czasie gminy leżące na terenie Beskidu Wyspowego podejmują działania mające na celu promowanie rejonu. Organizowane są akcje, z których najważniejsza, Odkryj Beskid Wyspowy, organizowana jest od 2010 roku. Główne ośrodki turystyczne w tym rejonie to: Limanowa, Mszana Dolna i Tymbark.
Beskid Niski
Beskid Niski to pasmo należące do Beskidu Środkowego. Położone jest między przełęczami Łupkowską i Tylicką. Wschodnia granica Beskidu Niskiego stanowi też granicą Karpat Wschodnich i Zachodnich. Najwyższe szczyty wznoszą się na wysokość około 1 000 m n.p.m. Najwyższym po stronie polskiej jest Lackowa 997 m.
Beskid Niski to najrozleglejsze pasmo całych Beskidów i jednocześnie jeden z najbardziej dzikich rejonów w Polsce. Przed II Wojną Światową mieszkali tutaj Łemkowie. Po wojnie doszło do masowych wysiedleń podobnie jak w niedalekich Bieszczadach. Do dziś wiele miejsc jest znanych tylko z nazwy a miejsce dawnych wsi zajęła dzika przyroda.
Beskid Makowski
Beskid Makowski, nazywany też Beskidem Średnim, to jedne z najdalej wysuniętych na północ gór w Beskidach. Leży około 30 km od Krakowa. Najczęściej turyści widzą go jedynie przejeżdżając samochodem w kierunku wyższych pasm górskich. W Beskidzie Makowskim jest tylko kilkanaście szlaków pieszych oraz jedno schronisko górskie. Jest to o tyle dziwne, że jest tam sporo ciekawych miejsc, choć same góry nie należą do wysokich.
Jest też trochę kontrowersji odnośnie samego obszaru zajmowanego przez te góry. Twórcy Korony Gór Polskich zaliczają szczyt Lubomir do korony jako najwyższy w Beskidzie Wyspowym. Natomiast wg opracowania Jerzego Kondrackiego szczyt należy do Beskidu Makowskiego. Bywa nawet zaliczany do Beskidu Myślenickiego (nazwę wymyślił Mieczysław Orłowicz w 1938 roku).
Beskid Mały
Beskid Mały to kolejne niewysokie i nieduże pasmo w Beskidach Zachodnich. Ma ono 10 - 15 km szerokości i 35 km długości. Tereny są w całości objęte Parkiem Krajobrazowym Beskidu Niskiego. Znajdują się tam trzy rezerwaty przyrody: Madohora, Szeroka i Zasolnica. Sieć turystyczna i noclegowa jest dość dobrze rozbudowana.
Długość wszystkich szlaków w Beskidzie Małym to około 150 km. Większość z nich można przemierzyć na rowerze, co wymaga już dość dobrej kondycji. Jest też 7 schronisk górskich, zlokalizowanych w większości wokół Łamanej Skały jednego z wyższych szczytów (929 m). Najwyższym jest Czupiel - 931 m n.p.m.
