Góry Świętokrzyskie
Góry Świętokrzyskie są najstarszym geologicznie pasmem górskim w Polsce. Z tego powodu są też najniższymi górami na terenie Polski. Łysica, najwyższy szczyt wznosi się jedynie na wysokość 614 m n.p.m. Turystów przyciągają tu jednak liczne atrakcje związane ze śladami dawnej historii.
Na szczytach gór świętokrzyskich znajdujemy ślady dawnych pogańskich warowni i świątyni. Na ich miejscu wyrosły budowle związane z początkami chrześcijaństwa. Znajdujemy też tutaj unikalne atrakcje przyrodnicze jak Dąb Bartek czy Jaskinia Raj. Większość terenu gór znajduje się na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego.
Atrakcje Góry Świętokrzyskie
Dąb Bartek
Jest to najbardziej znany i jeden z najstarszych dębów w Polsce. Rośnie niedaleko Zagańska w miejscowości Bartków. Na dzień dzisiejszy jego wiek szacowany jest na 686 lat. Już od początków XX wieku podejmowano prace mające na celu ochronę dębu. W 1997 roku wsparto konary drzewa specjalnymi teleskopowymi podporami.
Jaskinia Raj
Jedna z najładniejszych polskich jaskiń z bogatą, dobrze zachowaną szatą naciekową. Jaskinia znajduje się 11 km od Kielc koło miejscowości Nowiny i jest dostępna do zwiedzania. Trasa turystyczna wynosi 180 m i rozpoczyna się w pawilonie, gdzie można zobaczyć wystawę muzealną. W jaskini panuje temperatura około 9 stopni i bardzo duża wilgotność.
Świętokrzyski Park Narodowy
Świętokrzyski Park został założony w 1950 roku. Pierwotnie obejmował on centralną część gór świętokrzyskich z Pasmem Łysogór. W kolejnych latach rozszerzany o kolejne fragmenty (ostatni w 2021 - las koło Grzegorzowic). Na Łysej Górze znajduje się Muzeum Przyrodnicze. Charakterystycznym elementem Parku są gołoborza.
Klasztor na Łysej Górze
Budowę pierwszej, chrześcijańskiej świątyni łączy się z Dobrawą, żoną Mieszka I. Przechowywano tutaj relikwie Świętego Krzyża. Po zniszczeniu pierwotnej świątyni, nową poświęcono w 1461 roku. Znajdował się tutaj księgozbiór liczący 6 tys. pozycji. Klasztor uległ kasacie w 1819 roku, a w 1849 urządzono tu więzienie. Mnisi powrócili w 1936 roku.
Zamek Bodzentyn
Właściwie są to ruiny dawnego zamku biskupów z XV wieku. Zamek zaczął tracić na znaczenie w XVII wieku, kiedy w Kielcach wybudowano nowy pałac dla biskupów. Z biegiem czasu zamek stał się źródłem darmowego budulca dla okolicznych mieszkańców. Dopiero na początku XX wieku znalazł się pod ochroną.
Dymarki Świętokrzyskie
Góry Świętokrzyskie to miejsce niezwykle bogate w złoża mineralne. Już od najdawniejszych czasów wydobywano tutaj rudy żelaza, miedzi i srebra. Wykopaliska archeologiczne świadczą o dynamicznym rozwoju hutnictwa już w pierwszych wiekach naszej ery. Świadczą o tym znaleziska prymitywnych pieców hutniczych zwanych dymarkami.
Podczas prac archeologicznych na terenie obejmującym ponad 800 kilometrów kwadratowych znaleziono 6 tysięcy stanowisk, które skupiały 400 tysięcy dymarek. Największymi ośrodkami hutnictwa były okolice Świętego Krzyża, Bodzentyna i Nowej Słupi. Dla upamiętnienia tych wydarzeń dla turystów przygotowano ciekawą atrakcję. „Dymarki Świętokrzyskie” to coroczna impreza wypełniona pokazami antycznego hutnictwa.
Popularne szczyty
Łysica
Najwyższy szczyt gór świętokrzyskich. Góra ma dwa wierzchołki, jeden o wysokości 613 m n.p.m., drugi (zwany Agata, lub Skała Agaty) ma 614 m n.p.m. Szczyt należy do Korony Gór Polskich. Na Łysicę najlepiej dostać się czerwonym szlakiem ze Świętej Katarzyny - 1h drogi. We wsi znajduje się klasztor bernardynek.
Łysa Góra
Drugi pod względem wysokości szczyt w górach świętokrzyskich. Wznosi się na wysokość 594 m n.p.m. Na szczycie znajdują się pozostałości wału dawnego ośrodka kultu Słowian oraz Klasztor Misjonarzy Oblatów. Na Łysą Górę prowadzi niebieski szlak z Nowej Słupi. Dojście zajmuje około 1h.
Miejscowości turystyczne
Święta Katarzyna
Wieś położona u podnóża Łysicy. Stąd prowadzi najkrótszy szlak na szczyt. Legendy mówią, że pierwotnie na miejscu wsi istniała pogańska świątynia. We wsi znajduje się klasztor bernardynek założony w XV wieku wraz z kościołem św. Katarzyny. Mieści się też tutaj prywatne muzeum Minerałów i Skamieniałości.
Nowa Słupia
Ta wieś położona jest u podnóża Łysej Góry. Od XIII wieku była własnością opactwa na Świętym Krzyżu (Łysej Górze). We wsi mieści się Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego. Wybudowano je w miejscu gdzie znaleziono pozostałości dymarek z I - III wieku. Odbywa się tu coroczny festyn Dymarki Świętokrzyskie.
Bodzentyn
Miasto położone na skraju Świętokrzyskiego Parku Narodowego, gdzie mieści się jego siedziba. W Bodzentynie warto zobaczyć ruiny dawnego zamku biskupów z XV wieku i kościół parafialny z roku 1440. W 2023 roku gmina podjęła decyzję o przebudowie zamku i zaadaptowaniu go na cele turystyczne.